Bierstekerij in ’t Zand

Op deze pagina

Op deze pagina staan afbeeldingen van het woonhuis en bierhandel (bierstekerij) van Justus Hendrik Imthorn, Jannetje La Fonteijn met hun gezin. Ook staat hier de uitkomst van het onderzoek naar de locatie en historie van deze bierstekerij.

Afbeeldingen van het gebouw

De Rijn in Katwijk aan den Rijn. Links 't Zand waar de brouwerij van Justus Hendrik gevestigd was (Beeldbank RCE 277762)
De Rijn in Katwijk aan den Rijn. Links ligt de Heerlijkheid ’t Zand. [Beeldbank RCE 277762]
Op deze prent is de Rijn in Katwijk aan den Rijn te zien. Links ligt de Heerlijkheid ’t Zand. Hier is de woning en bierhandel van Justus Hendrik gevestigd. Het is het gebouw rechts van het huis met de trapgevel. De tonnen op de kade zouden biertonnen kunnen zijn. Ook is een kraan of wip te zien waarmee de tonnen in en uit de schepen worden getakeld. Op de achtergrond staat de molen van Katwijk aan den Rijn.

Het huis en bedrijfsruimte waar ooit Justus Hendrik en Jannetje werkten. Rond 1900 [historievankatwijk.nl]
Op deze foto van rond 1900 staat het voormalige gebouw van Justus Hendrik en Jannetje. Zij wonen en werken er van plm. 1790 tot en met 1813. Rechts van het gebouw was Pieter Lammens gevestigd. Dat gebouw is opgeofferd aan een doorgang met parkeerplaatsen.

De Rijn in 1914. [catawiki.nl]
Dit is een foto van de Rijn uit 1914. Links ligt ´t Zand. Het huis dat het meest links op de foto staat is het voormalige gebouw van Justus Hendrik. Je ziet alleen het woongedeelte.

De Rijn 1929. Links 't Zand
De Rijn 1929. Links ’t Zand. [foto Abraham Favier, Elsevier]
Op deze foto is De Rijn bij Katwijk aan den Rijn te zien in 1929. Links ligt ’t Zand met onder andere een huis met een trapgevel. De trapgevel is ook te zien op de oude prent (G-526). Rechts van dat huis staat het voormalige gebouw van Justus Hendrik. Verder is, op de achtergrond, de molen van Katwijk aan den Rijn zichtbaar. Ook is het restant van de oude stenen brug te zien.

’t Zand en de nieuwe ophaalbrug. [Foto: Spaarnestad 1929-1958]
Bovenstaande foto toont de Overrijn (’t Zand) na 1929. Op deze foto is veel te zien: van rechts naar links zien we het voormalige gebouw van Justus Hendrik. De bedrijfsruimte links van het huis is half gesloopt (het gebouw wordt later vervangen door een blokje van drie huizen), het huis met de trapgevel, het witte poortje, een stapel tonnen en de nieuwe ophaalbrug.

Overrijn 2017 [Foto: Peter Imthorn]
Van rechts naar links: het nieuwe blokje van drie huizen waar ooit het gebouw van Justus Hendrik stond, het voormalige huis met trapgevel en het witte poortje.

De Rijn in Katwijk aan den Rijn in 2016
De Rijn in Katwijk aan den Rijn in 2016. Links ’t Zand [foto: Peter Imthorn]
De Rijn in 2016. Links ’t Zand. Het witte huis links (nr. 12) op de foto was vroeger het huis met de trapgevel. Rechts van dat huis staat het blokje huizen waar ooit het gebouw van Justus Hendrik stond. De huizen staan aan Overrijn (nummers 10, 11 en 12a). Rechts op de voorgrond een deel van de oude brug (het landhoofd) en op de achtergrond de molen van Katwijk aan den Rijn. Het is vanuit dezelfde plek gefotografeerd als de oude ets (G-526).

De uitkomst

Aan de hand van verschillende aktes, kadastergegevens van 1832 en de registratie van de volkstelling van 1826 is een deel van de historie van gebouw nummer 179 in ’t Zand te herleiden. Ook de precieze locatie van het huis en bierstekerij is gevonden. Het gebouw staat aan de oever van de Rijn hetgeen een goede locatie is voor een bedrijf want het transport gaat in de 18e en begin 19e eeuw voornamelijk via het water. Lees verder voor de uitkomsten.

De veiling

NA 3.03.08.027 inv.nr. 55 dd. 3.11.1801
Justus Hendrik mag tot 1.5.1802 blijven wonen. akte 3.11.1801 (NA 3.03.08.072 inv.nr. 55)

In 1792 overlijdt Johannes Krom in zijn woonplaats Delft. Hij is de eigenaar van het gebouw nummer 179 te Katwijk. Op het gebouw rust het recht van bierstekerij (bierhandel). Zijn vrouw Pauline de Rave erft het gebouw en overlijdt in 1800 te Delft. Op 3.11.1801 wordt het gebouw nummer 179 geveild. In de veilingsakte wordt bepaald dat de huidige bewoner Justus Hendrik Imthorn er met zijn gezin en zijn bierstekerij tot 1.5.1802 mogen blijven wonen.

Justus Hendrik woont in 1803 nr. 179
Justus Hendrik woont in maart 1803 nog steeds in huis nummer 179 (NA 3.03.08.072 inv. nr. 29)

Daarna is Willem Cornelis Boers (broer van Pieter Willem Boers) eigenaar van het gebouw. Hij overlijdt op 13.3.1803 te Den Haag en in de Staat van Goederen is vastgelegd dat Justus Hendrik nog steeds op nummer 179 woont en werkt. Het gebouw inclusief het recht op bierstekerij wordt verkocht aan Willem Simes voor 1400 gulden.

De koop

Koop huis nummer 179 door Justus Hendrik
Op 14.12.1803 koopt Justus Hendrik het huis nummer 179. (NA 3.03.08.072 inv.nr. 18)

Justus Hendrik koopt op 14.12.1803 het gebouw nummer 179 voor 600 gulden van Willem Simes. Dit bedrag is wel een heel groot verschil met het bedrag dat Willem Simes voor het gebouw betaalt.

De verkoop

Beschrijving van het huis dat Justus Hendrik Imthorn op 26.3.1813 verkoopt. NL NA 3.04.01 inv. nr. 5066

Uit de transportakte van 26.3.1813 blijkt dat Justus Hendrik dit huis en bierstekerij verkoopt. De beschrijving geeft aan dat het huis in de hoek van de Rijn en de Zandlaan ligt in een gebied dat ’t Zand wordt genoemd te Katwijk aan den Rijn. Het is een goede woning met een tuin, pakhuis en bierkelder gelegen in het beste gedeelte van Katwijk aan den Rijn. De verkoopprijs is  675 gulden.

De locatie

De vraag waar precies het huis en bierstekerij staat komen we te weten aan de hand van de beschrijving van zowel de koopakte als de verkoopakte. Hierin worden de buren van Justus Hendrik beschreven zoals Pieter Lammens en Jacobus de Kleijn(e). Ook wordt aangegeven dat het gebouw westelijk aan de Rijn grenst.

Kadaster 1832 Katwijk
Kadastrale kaarten 1811-1832 Sectie B, Blad 031. Katwijk [Beeldbank RCE]
De namen Pieter Lammens, broodbakker (kadastraalnr. 1092-1093) en Jacobus de Kleijn, kleermaker (kadastraalnr. 1083-1084) zijn te vinden in de bijlage bij de Kadastrale kaarten van 1832. Tussen die twee buren woont Justus Hendrik in het gebouw met kadastraalnummer 1085-1087. Die nummers zijn met veel moeite terug te vinden op de kadasterkaart. Nu is de locatie van de bierstekerij gevonden. In 1832 woont de mandenmaker Daniël van Rijn in het oude huis van Justus Hendrik.

Kadasterkaart 't Zand
NL-NA 4.KADOR-G 178 B02 uitsnede

Op deze uitsnede van een kadasterkaart van 1832 van Katwijk is het gebied ’t Zand te zien. Rechtsboven in de bocht van de Rijn staat het gebouw van Justus Hendrik. Zie het wit gemaakte perceel.

Kadaster 1832. Huis en bedrijfsgebouw van Justus Hendrik KB 1085-1087 [historievankatwijk.nl]
Deze vondst wordt bevestigd door het onderzoek van historievankatwijk.nl. Hierboven een uitsnede van de kaart die op de website www.historievankatwijk.nl staat. Het gebouw van Justus Hendrik heeft op deze kaart het kadastraal nummer 1085 en huisnummer 17. Op de website staat de geschiedenis van dit gebouw beschreven door Dik Parlevliet. De klerk die indertijd de eigenaarsgeschiedenis heeft vastgelegd heeft een kleine vergissing gemaakt. Justus Hendrik koopt het huis in 1803 en verkoopt het in 1813.

Omnummering
Omnummering  in 1832 van 18 naar 17. Akte GAK 1656-1931 inv.nr. 1302

Het hele perceel van Justus Hendrik heeft de kadastrale nummers 1085, 1086 en 1087. In 1792 had het gebouw het nummer 179, toen Justus Hendrik in 1813 het gebouw verkocht had het nummer 18 en in 1832 kreeg het gebouw het nummer 17.

blokje van drie huizen
Blokje van drie huizen op de plaats van de bierstekerij van Justus Hendrik. [foto Peter Imthorn 2018]
Tegenwoordig staan daar de huizen Overrijn nrs. 10, 11 en 12a.