Ruggenberg

Aanleiding

Na het overlijden van mijn oom Rob Ruggenberg (op 26 oktober 2019) kwam ik in het bezit van een doos met persoonlijke foto’s en documenten die door mijn grootvader Hendrik Louis Ruggenberg en zijn zoon Rob door de jaren heen waren verzameld. De inhoud van die doos helpt met het vertellen van het verhaal van Hendrik Louis Ruggenberg en zijn vrouw Helena Johanna Veenman. Daarnaast zijn veel andere bronnen gebruikt om het verhaal meer compleet te maken.

Mijn opa heet officieel Hendrik Louis Ruggenberg. Hij noemde zichzelf Louis maar hij was ook bekend onder zijn voornaam Hendrik. Ik gebruik zijn voornaam Louis.

Op deze pagina is ook aandacht voor de genealogie (stamboom) van de familie Ruggenberg. Er is een genealogie van de Duitse Ruggenberg familie en van de Nederlandse. De link tussen de Duitse- en Nederlandse Ruggenberg is nog niet gevonden. Het overzicht staat onderaan de pagina.

Glasblazers

Duitsland

De familie Ruggenberg is tot begin van de 20e eeuw een familie van glasblazers. Glasblazers leefden in een een besloten gemeenschap buiten de reguliere dorpen en steden. Dat de familie afkomstig is van Duitse glasblazers is duidelijk te zien aan de huwelijkspartners. Namen als Kromsigt en Kauffeld zijn namen die in de Duitse én de Nederlandse geschiedenis terug te vinden zijn als glasblazer. Ook bekende glasblazers namen zoals: Gundlach, Göbel, Hünninghausen en Wiegel worden vaak genoemd als getuigen bij geboorte of huwelijk in de familie Ruggenberg. Zie ook de pagina: Glasblazers.

Königssteele

Johan Anton Rüggenberg trouwt Maria Catharina Wulff (1760)

Westfalen is de bakermat van de familie. In de archieven van de plaatsen als Schwelm en Königssteele (Essen) zijn Ruggenbergs te vinden. In Königssteele bestaat er begin 18e eeuw een grote gemeenschap met glasblazers. Op 17 februari 1723 gaf de Pruisische koning Frederik Wilhelm I toestemming voor het vestigen van een glasfabriek in het dorp Steele dat later de naam Königssteele kreeg toen de koning de fabriek privileges toekende. De fabriek gebruikte kolen als brandstof. Dat was nieuw want een glashütte of glasfabriek gebruikte daarvoor hout als brandstof. Dat de kolen uit de dichtbij gelegen mijnen komen en dat Königssteele aan de rivier de Ruhr ligt was bijzonder gunstig voor deze fabriek. De eerste naam van de fabriek was Hünninghauser Glashütte naar de oprichter Hermann Albert Hünninghausen. Die naam komt ook in de genealogie van de familie Ruggenberg voor als getuige. Daar woont ook de glasblazersfamilie Pilgram/Pelgrim waarvan de nazaten de beroemde glasfabriek Leerdam oprichtten.

Plattegrond met Glashütte te Königssteele 1803 (aan de huidige Bochumer Strasse en onderin de rivier de Ruhr) [Sollinger Heimatblätter]

Vanuit Königssteele zijn veel glasblazersfamilies naar Nederland getrokken. Zo zal ook een aantal leden van de familie Ruggenberg naar Nederland zijn verhuisd. Die vestigen zich eerst in Isselt bij Amersfoort. Ook gaan een aantal familieleden naar Amsterdam waar een nieuwe glashut is opgericht met de naam Wittenburg. Deze glashut stond op nieuw gewonnen land in het havengebied. Veel glasblazers wonen daar ook.

In Königssteele wordt op 20-04-1781 Jacobus (Johan Jacob) Ruggenberg geboren. Vader is (Johan) Anton Ruggenberg. Moeder is Maria Catharina Wulff. Jacobus trouwt Amsterdam (ondertrouw 28-09-1810) met Grietje (Margaretha) Kromsig.

Nederland

Isselt (bij Amersfoort)

Veel glasblazersfamilies trekken naar Isselt bij Amersfoort. Daar is in 1731 een glasblazerij opgericht aan de rivier de Eem. Die vestigingsplaats had economische voordelen want het transport van grondstoffen en kolen gaat in die tijd per schip. Ook de afvoer van de vervaardigde flessen gaat per schip. Een glasblazerij verbruikt overigens ook veel water. Deze glasfabriek produceert in 1815 circa 500.000 flessen van groen glas, waaronder alle soorten van kelderflessen. Kelderflessen zijn vierkante flessen die efficiënt in kratten konden worden vervoerd. De fabriek sluit haar poorten omstreeks 1834.

Johannes Ruggenberg (* 1763) wordt in Isselt geboren. Hij is ook glasblazer en trouwt op 24-10-1784 te Hoevelaken met Anna Christina Kromsiek/Kromsigt (* 08-12-1765 Isselt + 17-08-1825 Loosdrecht). Kromsiek of Kromsigt is een veel voorkomende naam in glasblazers gemeenschappen.

Na een aantal jaren vertrekken de glasblazers naar andere plaatsen waar nieuwe glasblazerijen worden opgericht zoals Leerdam, Nijkerk, Nieuwerkerk of Loosdrecht. Anthonij Ruggenberg (*02-10-1785 Nieuwerkerk, glasblazer) vertrekt begin 1800 naar Loosdrecht. Hij is de overgrootvader van Louis.

Loosdrecht

In Loosdrecht bestaat nog een buurtschap met de naam De Glashut. Die naam komt van het Duitse Glashütte wat glasoven of glassmelterij betekent. Die glasfabriek heeft hier van 1815 tot 1901 gestaan (in 1897 is de productie gestaakt). De fabriek produceert verschillende kleuren flessen, bestemd voor brouwerijen en distilleerderijen in Amsterdam, Weesp en omgeving. De eigenaar Pieter van der Mersch vestigt de glasfabriek op het terrein van de toenmalige buitenplaats Oostervecht aan het weggetje Oud-Over dat tussen de Vecht en de Loosdrechtse Plassen (Loenderveense Plas) loopt. De familie Ruggenberg heeft ook aan Oud-Over gewoond in verschillende huizen. De Ruggenbergs wonen in Oud-Over 6, 7, 17, 143 en 170. De nummers 120 t/m 148 zijn arbeidershuisjes die voor de werknemers van de glasfabriek zijn gebouwd. Oud-Over valt tegenwoordig onder de gemeente Loenen aan de Vecht.

In Loosdrecht wordt Johannes (*20-12-1821 glasblazer) geboren. Hij trouwt op 10-06-1854 te Loosdrecht met Johanna Gerarda/Grada Kouffeld (*12-04-1833 Loosdrecht). Kouffeld, Kauffeld of Kouvelt is ook weer zo’n typische glasblazers familienaam. De vader van Louis is Anthonie Ruggenberg (*30-10-1856 Loosdrecht, glasblazer) vertrekt rond 1900 met zijn gezin naar Vrijenban (Delft).

Vrijenban en Delft

Rond 1900 is de gemeente Vrijenban nog een zelfstandige gemeente gelegen naast de gemeente Delft. Na een lange strijd tegen annexatie wordt Vrijenban op 01-01-1921 ingelijfd door de gemeente Delft. Ook de gemeente Hof van Delft wordt dan onderdeel van Delft.

Kaart van Delft met omliggende gemeenten in 1825 [Gemeente Archief Delft nr. 6570]

Louis wordt op 22-07-1902 te Vrijenban geboren. Op 16-10-1906 verhuist het gezin van Vrijenban naar Anna Boogerd 37 in Delft. Zijn vader en broers zijn glasblazers of hebben een andere functie in de glasblazerij van de van Deventer Glasfabrieken Schiedam-Delft.

Anna Boogerd gezien vanaf de Nieuwe Plantage in 1909 [Gemeente Archief Delft nr. 55814]

De straat Anna Boogerd ligt op loopafstand van de glasfabriek die aan de Haagweg is gevestigd. Anna Boogerd wordt in de 70-er jaren van de 20e eeuw gesloopt en herbouwd in de typische stijl in die jaren.

Op 19-07-1920, drie dagen voor zijn 18e verjaardag, verhuist Louis naar de Singelstraat 51b in de gemeente Hof van Delft. (Na de annexatie van 1921 is dit de gemeente Delft). Louis gaat wonen bij zijn zus (Elisabeth Wilhelmina) en haar man Pieter Bolman. Pieter (geb. Delft 23-02-1890) is olieperser bij de Nederlandse Oliefabriek (NOF) te Delft (slaolie, pindakaas ed.).

Hendrik Louis Ruggenberg als militair

Louis is in 1921 dienstplichtig en moet loten. Bij die loting krijgt hij nummer 72 toegewezen. Dat nummer is te laag om uitgeloot te worden. In zijn registratie staat dat zijn ouders zijn overleden en dat hij van beroep bankwerker is.

Louis Ruggenberg staat helemaal rechts van de bovenste rij. Het dienstonderdeel heet Treinafdeling en is een logistieke afdeling. De kazerne is de Oude Alexanderkazerne aan de Laan Copes van Cattenburgh (nu: Burgemeester Patijnlaan) te Den Haag.

Hier staat Louis als derde vanaf links in de bovenste rij. Waarschijnlijk is dit ook een Treinafdeling op de Oude Alexanderkazerne. Deze kazerne is in 1971 afgebroken.

Louis is in 1928 weer in militaire dienst getreden (herhalingsoefening?). Deze foto (ansicht) komt uit de Legerplaats bij Oldebroek. Louis is ingedeeld bij de Rijdende Hoefsmidschool. Dit dienstonderdeel reisde langs de cavaleriekazernes door het land om les te geven in het bekappen en beslaan van paarden. Hij staat 6e vanaf links geteld. Louis stuurt deze ansichtkaart naar zijn aanstaande vrouw Annie. Zie hieronder de tekst.

Dit is de achterkant van de ansichtkaart uit 1928. Louis stuurt die naar zijn verloofde Helena Johanna Veenman. Haar roepnaam is Annie en Louis noemt haar alvast Annie Ruggenberg. Annie woont bij haar moeder in Overschie. De tekst op de kaart is:

Lieve Annie,

Hier heb je dat groepje van de vesting Artillerie Zutfen, waar ik over schreef. In dat schuurtje achter die boomen hebben onze paarden gestaan. Ik was hem net aan het poetsen, toen die gasten vroegen of ik er bij kwam staan. Zoo je ziet staat Cieremaas er ook bij, die ik daar tegenkwam. Die jongens hebben er ons ieder een gestuurd. Lieveling, bewaart hem goed hoor. de hartelijke groeten en een Z van Louis.

Op 01.06.1928 trouwen Louis en Anna in Wassenaar.

Hendrik Louis Ruggenberg bij de HTM

Louis start zijn carrière op 15 juni 1923 bij de Haagsche Tramweg Maatschappij en wordt bestuurder op de lijn Den Haag – Wassenaar – Leiden. Dat was De Gele Tram. Zie ook de website: http://www.ruggenberg.nl/geletram/index.html. Deze website is gemaakt door Rob Ruggenberg waar hij de verhalen plaatst die zijn vader opdoet tijdens zijn dagelijkse tramritten.

Ruggenberg HTM — Louis Ruggenberg en HTM 58 plm. 1925

Op bovenstaande foto zie je Louis Ruggenberg bij de HTM 58 rond het jaar 1925. De foto is digitaal ingekleurd door Eric Imthorn. De HTM 58 is gerestaureerd en is weer rijdend.

Het gezin van Louis en zijn vrouw Helena (Annie) heeft, samen met hun kinderen, op verschillende plekken in het dorp Wassenaar gewoond. In 1961 wordt de HTM lijn Den Haag – Wassenaar – Leiden (Gele Tram) opgeheven. De HTM verkoopt de remise en de daarbij behorende woningen in de wijk Maaldrift. Louis en Annie moeten daarom verhuizen. Ze gaan wonen in Den Haag. Er is nog een foto van Annie op het hek voor haar woning (Baljuwstraat 3 te Wassenaar).

Helena (Annie) op het hek van hun woning. Baljuwstraat 3. Rechts de remise Maaldrift (tussen 1951 en 1962)

Genealogie

Duitsland

Ruggenberg – Rüggenberg – Rüggeberg. De [aktes (afbeeldingen) komen uit Familly Search (FS)]. Evangelische Kirche Königssteele (Kreis Hattingen) 1697 – 1814. Ook komt er informatie uit het Steeler Archiv te Steele (Essen).

Königssteele (KS) : Van hieruit zijn veel glasblazers naar Nederland vertrokken. Rond 1749 is een deel van de familie Ruggenberg naar Isselt vertrokken.

Generatie D-I

1-Johan Peter (Pertri) Rugenberg *Vörde/Voerde.

X (1) KS 02.09.1726 Anna Maria Huttrop (Wwe Freitag).

X (2) KS 02.08.1733 Cathrina Sibilla Eckhof (Eickhof) * KS 19.11.1703 (vader: Rudolff E.). Ev. [getuigen Gundelach en Göbel]. Kinderen: D-II

Generatie D-II

1-Johannes Anton *KS 12.05.1734 + 1735?

2-Johannes Rudolphus *KS 18.10.1736 + 1741

3-Johan Heinrich *KS 22.02.1739 + 1748

4-Anna Catharina *KS 21.11.1742 [getuigen Gundelach en Göbel] + 1746

5-Johann Anton *???

X (1) Essen/Rellinghausen 05.10.1757 Catharina (Anna) Sophia Holtmann* Essen/Überruhr +KS 17.12.1759 Kind: DIII-1

X (2) KS 14.09.1760 Maria Catharina Wulff uit Steel * 31.01.1740, +03.11.1813. Kinderen: D-III-2-9

Generatie D-III

1-Johan Heinrich * KS 15.10.1758 (1757?) Pate: Grootvader Joh. Peter Rüggenberg (D-I-1)

2-Maria Sophia * KS 20.09.1761 X KS 1784 Henrich Westermann, Steiger

3-Johan Heinrich *KS 04.12.1763

4-Margaretha Christina *KS 20.02.1766. +1769

5-Anna Catharina *KS 1768 +KS 02.12.1770 [FS, afb. 81] ?

6-Johanna Friederica *KS 18/23.10.1771 [Pate: Frau Hünninghausen]

7-Johan(nes) Georgius *KS 21/24.12.1774 ged. KS 01.01.1775

8-Johan Jacob *KS 20.04.1781 [FS, afb. 37] ?

9-Catharina Sophia *KS 01.11.1788 [FS, afb. 123] ?

Nederland

De start van de Nederlandse genealogie is in de gemeente Isselt (Amersfoort) waarna de familie naar Loosdrecht trekt. Halverwege de 19e eeuw trekt een deel van de familie naar glasstad Leerdam. Dat deel is de Leerdamse tak en het deel dat in Loosdrecht blijft heet de Loosdrechtse tak. Er is ook een kleine Rotterdamse tak. Louis stamt af van de Loosdrechtse tak van de familie Ruggenberg.

Generatie NL-I

Anthonie/Anthonij/Anton * 1740 X (2) KS 14-09-1760 Maria Catharina Wulff * 31.01.1740, +03.11.1813. Kinderen NL-II-1

Generatie NL-II

1-Jacobus * 1781 Königssteele glasblazer + 1810 Isselt X Amsterdam (ondertrouw) 28-09-1810 Margaretha Kromziek (Grietje Kromsig). Kinderen NL-III-7.

2-??Johannes * 1763 Isselt glasblazer + 25-6-1803 Nijkerk X 24-10-1784 Hoevelaken Anna Christina/Justina Kromsiek/Kromsigt * 08-12-1765 Isselt/Amersfoort + 17-08-1825 Loosdrecht. Kinderen NL-III-1-6.

Generatie NL-III

1-Anthonij * 02-10-1785 Nieuwerkerk glasblazer + 23-10-1861 Leerdam X 10-6-1854 Loosdrecht Gijsbertha Johanne To(on)nen * 1786 +<1871. Kinderen NL–IV-1-6.

2-Johannes Frederik * 13-12-1790 Amersfoort (Ev.-Luth.) [archief Eemland]

3-Hendricus, ged. 17-10-1792 Amersfoort (Ev. –Luth.)

3-Maria Catharina, ged. 03-07-1795 Amersfoort (Ev.-Luth.)

4-Maria Sophia * 27-08-1797 Nijkerk, ged. 10-09-1797 Amersfoort (Ev.- Luth.) Woont tot 18-12-1854 Amsterdam Singel 342, geen beroep.

5-Suzanna Catharina * 27-10-1799

6-Johan (Jan) Ernst * 06-05-1802 Amersfoort glasblazer + ? X 9 of 15-08-1829 Loosdrecht Anthonia Maria Blom * 09-07-1803 Vuren + ? Kinderen NL-IV-7-8.

7-Anthonij * 28-12-1810 Amersfoort.

Generatie NL-IV

1-Margaretha Theresia * 1815 Amsterdam X Bernardus Slieker Leerdam + 1869? Delft (oud 54 jr.)

2-Stijntje * 25-08-1818 Loosdrecht X(1) 13-11-1852 Loenen, Leendert van Wijngaarden X(2) 1871 Cornelis van Santen (1823 – 1884)

3-Johannes *20-12-1821 Loosdrecht glasblazer + ? X 10-06-1854 Loosdrecht Johanna Gerarda/Grada Kouffeld/Kauffeld *12-04-1833 Loosdrecht. Kinderen NL-V-A [Loosdrechtse tak].

4-Maria Catharina *1827 Loosdrecht + 10-9-1884 Loenen

5-Johan Ernst * 25-02-1831 Loosdrecht glasblazer + 30-03-1907 Leerdam X 11-04-1863 Louisa Christina Kauffeld * 30-05-1843 Loosdrecht + 29-01-1871 Capelle a.d.IJssel. Kinderen NL-V-B) [Leerdamse tak]

6-Johanna Christina * 14-04-1831 Loosdrecht. (getuige Gonlag)

7-Johannes Albertus * 10 of 25-02-1835 Loosdrecht glasblazer + 30-03-1867 Capelle a.d.IJssel X 02-05-1860 Vrijenban (Delft) Wilhelmina Maria Bodes * 01-08-1839 Vrijenban (Delft) + 28-08-1867 Capelle a.d.IJssel. Kinderen NL-V-C. [Rotterdamse tak]

8-Johan Jacob * 02-06-1839 Loosdrecht glasblazer + Amerika x 05-08-1863 Rotterdam Johanna Elisabeth Steenissen * 18-04-1840 Rotterdam + Amerika.

Generatie NL-V-A Loosdrechtse tak

1-Janna Johanna *4-4-1855 Loosdrecht +15-12-1942 Loosdrecht X Jacobus de Groot Loosdrecht [NH archief akte 50] [7-3-1892 naar Vreeland, woont bij Gijsbertha Johanna Ruggenberg]. [komt uit Amsterdam]

2-Anthonie *30-10-1856 Loosdrecht (glasblazer) +19-06-1910 Delft (militie: 08-05-1876, 5^e reg. Infanterie tot 1881?) X 22-03-1882 Utrecht Elisabeth Wilhelmina Wijnbergen *03-11-1859 Elburg +05-07-1920 Delft. Kinderen NL-VI-A.

3-Johanna Gijsberta * 1867. X 27-02-1892 H.L. Dassen.

4-Wilhelmina *3-10-1868 Loosdrecht +14-1-1890 Loosdrecht. [NH archief]

5-Johannes Wilhelm * 31-12-1870 Loosdrecht, fabrieksarbeider (militie: broederdienst) [archief Utrecht].

Generatie NL-VI-A

1-Jacobus * 13-07-1883 Loosdrecht, glasblazer, monteur +13-07-1970 Delft (Jaffa) X 18-07-1906 Delft (Vrijenban) Johanna van der Weerd * 05-01-1884 Makkum + 11-10-1970 Delft (Jaffa). [Voogd van Hendrik Louis (VI-A-9)] Geerweg 177 Delft. Kinderen NL-VII-A-1-5.

2-Johannes (Hannes) * 15-12-1885 Loosdrecht glasblazer + 18-07-1944 Den Haag X 01-04-1908 Den Haag Antje Coster * 02-04-1886 Den Haag +. Johannes woont 1908 in Haarlem. (08-07-1904 vrijwillig bij 3^e Regiment Huzaren)

3-Johan Gradus Wilhelm Anthonie * 18-11-1890 Loosdrecht plaatswerker (glasblazer) en glassorteerder (Delft) + 30-12-1962 Den Haag X 20-12-1922 Den Haag, Maria Catharina Verboom * 22-11-1902 Den Haag. Kinderen NL-VII-A-6-9.

4-Wilhelmus *20-1-1893 Loosdrecht,

5-Elisabeth Wilhelmina *13 of 18-06-1894 Loosdrecht (wasvrouw en huisvrouw) + 08-10-1973 Delft X 21-07-1916 Delft Pieter Franciscus Bolman * 23-02-1890 Delft + 26-10-1971 Delft (olieperser N.O.F. Delft). [wonen sinds 22-7-1916 Singelstraat 51b Hof van Delft]

6-Janna Johanna * 25-10-1896 Loosdrecht X 26-11-1920 Hendricus Gerardus Timp * 03-06-1897 Delft + 03-11-1972 Delft sigarenmaker.

7-Wilhelm * 06-09-1898 Loosdrecht remise chef + 30-04-1976 Den Haag X 10-10-1919 Maria Cornelia van der Velde * 13-11-1896 Den Haag + 23-06-1980 Den Haag. Kinderen NL-VII-A-10.

8-Anthonie 15-3-1900 Loosdrecht (militair, beurtschipper, Reederij de IJssel) X 10-12-1920 Delft Elisabeth Margaritha van Zelm *17-1-1901 Delft. Kinderen NL-VII-A-11-13).

9-Hendrik Louis *22-07-1902 Delft, Vrijenban controleur HTM + 12-09-1970 Rhenen X 01-06-1928 Wassenaar Helena Johanna (Annie) Veenman * 13-10-1907 Overschie + 24-04-1989 Scheveningen. Kinderen NL-VII-A-14-16.

10-Frijntje + 4-3-1910 (11 wk.) Delft

De rest van deze stamboom kan om privacy redenen niet getoond worden.